Violin là một ví dụ tuyệt vời cho thấy khoa học và nghệ thuật hoàn toàn có thể song hành và kết hợp với nhau để tạo nên kiệt tác. Violin là hiện thân tiêu biểu của sự hợp nhất độc đáo, nơi các nguyên tắc âm học, kỹ thuật vật liệu và cơ học kết cấu giao thoa với sự tinh tế, khéo léo và tinh thần sáng tạo phong phú cùng khả năng biểu đạt cảm xúc của con người. Chính sự pha trộn hài hòa này làm cho violin trở thành một nhạc cụ thực sự phi thường, có khả năng quyến rũ cả tâm trí và trái tim chúng ta bằng vẻ đẹp và âm nhạc của nó.
Hãy cùng Howell Strings điểm qua một vài nét đặc trưng trong hai khía cạnh khoa học và nghệ thuật của violin nhé.
Enzo Sandroni, Arezzo Italy 2016. Personal Stradivari model (có sẵn tại Howell Strings)
KHÍA CẠNH KHOA HỌC
Khoa học về âm thanh: Đã bao giờ bạn đặt câu hỏi violin tạo ra âm thanh bằng cách nào chưa?
Violin tạo ra âm thanh dựa trên các nguyên tắc vật lý, đặc biệt là những nguyên tắc liên quan đến rung động và cộng hưởng. Nếu theo khoa học thì chắc chắn một bài viết ngắn là không đủ, nhưng giản lược một chút cho dễ hình dung thì bạn đọc có thể liên tưởng đến một hành trình siêu nhanh của những rung động từ dây đi khắp thân đàn thông qua những bộ phận “nhỏ mà có võ” để tạo ra được những âm thanh phong phú rực rỡ điển hình của đàn violin.
Bắt đầu từ dây đàn (strings) khi người chơi kéo vĩ hoặc gảy dây đàn, dây đàn bắt đầu rung tạo ra dao động (vibrations). Các vibrations này truyền qua mặt trên (top plate) của đàn thông qua ngựa đàn (bridge – ngựa được làm từ gỗ mỏng và hoạt động như một bề mặt dao động và khuếch đại âm thanh). Từ đó, vibrations lại thông qua tim đàn (sound post) truyền đến mặt lưng (back plate). Ở top plate còn có bass bar là một thanh gỗ dài, mảnh nhỏ gắn theo chiều dọc giúp hỗ trợ mặt trên của đàn, và giúp phân phối dao động từ các dây đàn một cách đồng đều trên bề mặt. Ta có thể thấy trong suốt quá trình này, dao động lan truyền trong toàn bộ thân đàn, với vai trò như một hộp cộng hưởng giúp khuếch đại tổng hòa âm thanh trước khi ra ngoài thông qua lỗ F. Lỗ F (F-holes) còn đóng vai trò cho phép không khí lưu thông bên trong đàn, giúp điều chỉnh các biến đổi áp suất không khí, tăng cường sự phản hồi và khả năng tạo âm ra của đàn.
Để dễ hình dung hơn, bạn hãy tham khảo video ngắn minh họa sau đây:
Khoa học về cơ học và kết cấu: Để đảm bảo những nguyên lý khoa học âm thanh hoạt động trơn tru, cơ học và kết cấu cũng không thể đứng ngoài cuộc.
Cấu trúc tinh tế của violin đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về cơ học kết cấu để đảm bảo tính ổn định và độ bền cho đàn. Để có một cây đàn chất lượng cao, nghệ nhân phải luôn cẩn thận tạo hình và chạm khắc một cách nào đó để đạt được những độ dày mong muốn ở những vùng khác nhau trê violin. Họ phải tính toán kĩ các yếu tố phân phối áp lực và cân bằng trọng lượng, cũng như độ chính xác đến từng mm.
Từng bộ phận trong đàn đều có vai trò cơ học của nó, ngay cả những chi tiết nhỏ như ngựa đàn (bridge) và tim đàn (sound post). Một fun fact nhỏ mà có thể bạn đã biết nếu theo dõi các chương trình về violin: 1 cây violin có thể chịu được trọng lượng lên đến 27kg. Điều này tưởng như không thể lại trở thành có thể nhờ vào cấu trúc cơ học logic tuyệt vời của đàn violin.
Một thí nghiệm kiểm tra khả năng chịu áp lực của đàn violin (từ phút 6:30)
Khoa học vật liệu: Tại sao gỗ lại quan trọng đến vậy?
Việc lựa chọn vật liệu được sử dụng trong chế tạo violin là rất quan trọng và mang tính chất quyết định đối với âm sắc đàn. Ví dụ, vân sam thường được chọn cho mặt trên của violin do đặc tính nhẹ và cộng hưởng của nó, trong khi gỗ phong được ưa chuộng mặt lưng đàn, hai bên và scroll vì kết cấu chắc chắn và sự ổn định của nó. Việc lựa chọn các loại gỗ tối ưu cho từng bộ phận của đàn đòi hỏi kiến thức về vật liệu sâu rộng mới có thể đạt mục đích tối ưu tính chất âm thanh và đảm bảo độ bền cho nhạc cụ.
Một video hay bàn về gỗ làm đàn violin.
KHÍA CẠNH NGHỆ THUẬT
Sự tinh tế trong thiết kế đàn: Bản thân violin đã là một tác phẩm nghệ thuật mang tính thẩm mỹ cao.
Trong khi khoa học về vật liệu và xây dựng cung cấp nền tảng cho việc chế tạo violin, thì chính nghệ thuật của người nghệ nhân đã thổi hồn cho nó. Mỗi một đường nét của violin đều là những biểu hiện của sự sáng tạo và kỹ năng của nghệ nhân. Mỗi nhạc cụ là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, phản ánh tính cách và phong cách của người tạo ra nó.
Luthier làm violin tại workshop của Howell Strings
Khả năng “thay lời muốn nói”, là tiếng lòng gửi gắm của người nghệ sĩ.
Khả năng giúp người nghệ sĩ truyền tải cảm xúc là một minh chứng cho sức mạnh biểu cảm sâu sắc của đàn violin. Từ những đoạn pizzicato tinh tế đến những dòng giai điệu cao vút, violin mang đến một chân trời không giới hạn cho sự sáng tạo và khám phá âm nhạc.
Nghệ sĩ Alexandre Souptel biểu diễn test đàn tại Howell Strings
Đòi hỏi sự khổ luyện không ngừng của người nghệ sĩ cùng giới hạn liên tục được phá bỏ.
Violin đòi hỏi nhiều năm tập luyện cùng sự kỉ luật, kiên trì, bền bỉ để đạt được sự thành thạo nhất định. Kỹ thuật của nó phức tạp và yêu cầu sự tập trung cao độ cùng với sự kết hợp nhuần nhuyễn của toàn bộ cánh tay đến cách nhấn nhá từng ngón tay , từ việc tạo ra âm thanh đúng cao độ và rõ ràng đến việc điều chỉnh các kỹ thuật vĩ khác nhau. Mỗi bước tiến trong việc hoàn thiện kỹ thuật đều góp phần tạo nên một nền tảng vững chắc cho phép nghệ sĩ tự do sáng tạo, thể hiện bản thân và tiếng lòng mình qua tiếng đàn, mang lại sự độc đáo và phong phú cho mỗi buổi biểu diễn.
Cùng là Violin Partita No. 2 in D Minor, BWV 1004: I. Allemande nhưng Hilary Hahn và Itzhak Perlman lại có cách thể hiện riêng, thổi hồn riêng cho tác phẩm với dấu ấn cá nhân của mình.
Điều thú vị là những giới hạn của violin liên tục được phá bỏ, mở ra những chân trời mới cho hành trình chinh phục vô tận.
Roman Kim – một trong những nghệ sĩ liên tục thách thức giới hạn của violin và không ngừng đưa nó lên một tầm cao mới
Ý nghĩa văn hóa và lịch sử
Violin không chỉ là một công cụ âm nhạc, mà còn là biểu tượng của sự tinh tế và vẻ đẹp trong nghệ thuật và cũng là một chứng nhân lịch sử văn hóa.
Trong nghệ thuật và văn hóa, violin thường được sử dụng để biểu hiện những cảm xúc sâu sắc và tinh tế nhất. Từ những giai điệu du dương của các tác phẩm nhạc cổ điển cho đến những giai điệu quyến rũ của nhạc jazz và những điệu nhạc dân gian lãng mạn, violin luôn là người bạn đồng hành đắc lực. Âm nhạc violin không chỉ là âm thanh, mà còn là ngôn ngữ của tâm hồn, là cách để thể hiện những cảm xúc không thể nói thành lời.
Trong lịch sử, violin đã chứng kiến nhiều giai đoạn quan trọng của nhân loại. Từ những buổi biểu diễn hoàng gia đình đám tại các cung điện sang trọng cho đến những buổi biểu diễn trong các phòng hòa nhạc và quán cà phê, violin luôn là điểm nhấn không thể thiếu. Những nghệ sĩ violin nổi tiếng như Antonio Vivaldi, Johann Sebastian Bach, và Niccolò Paganini đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử âm nhạc, và tạo ra những kiệt tác vĩ đại mà người ta vẫn ngưỡng mộ đến ngày nay.
Ngoài ra, violin còn là biểu tượng của sự thanh lịch và đẳng cấp. Hình ảnh của một người nghệ sĩ violin, với trang phục lịch lãm và vẻ ngoài duyên dáng, thường được coi là biểu tượng của sự tinh tế và phong cách. Trong xã hội hiện đại, việc học chơi violin không chỉ là việc tìm kiếm kiến thức âm nhạc mà còn là cách để phát triển tính cách và tạo ra một phong cách sống.
Quả thật, violin không chỉ là một công cụ âm nhạc thông thường mà còn là biểu tượng của vẻ đẹp, sự thanh lịch và tinh tế trong văn hóa và lịch sử của xã hội. Khả năng của nó để kể chuyện và diễn đạt cảm xúc đã khiến nó trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống của con người.
Series đàn chuyên nghiệp của Howell Strings. Tìm hiểu thêm TẠI ĐÂY
Tóm lại, violin là hiện thân của sự hợp nhất độc đáo giữa khoa học và nghệ thuật, nơi các nguyên tắc âm học, kỹ thuật vật liệu và cơ học kết cấu giao thoa với sự sáng tạo, khéo léo và thể hiện tinh thần con người. Chính sự pha trộn hài hòa của các môn học này làm cho violin trở thành một nhạc cụ thực sự phi thường, có khả năng quyến rũ cả tâm trí và trái tim bằng vẻ đẹp và âm nhạc của nó.
Howell Strings mạn phép mượn lời Albert Einstein để kết lại bài viết bằng hai câu nói nổi tiếng của nhà khoa học lỗi lạc này:
“To play the violin is to feel the breath of life coursing through your veins.” (tạm dịch: “Khi ta chơi đàn violin, ta cũng cảm nhận được hơi thở của cuộc sống trào dâng trong huyết quản.”) – Albert Einstein
“I know that the most joy in my life has come to me from my violin.” (tạm dịch: “Tôi biết rằng vui thú lớn nhất trong đời mình đến từ cây đàn violin của tôi.) – Albert Einstein
Hãy liên hệ Howell Strings để nhận tư vấn và hỗ trợ nếu bạn muốn tìm kiếm thêm niềm vui từ violin nhé:
